![[ iBelieve ]](https://amstel4.nl/wp-content/uploads/2019/05/cropped-Krokus-in-de-woestijn-rechten-vrij.jpg)
Ooit eens een topdirigent zien dansen als een 90jarige vrouw die opeens denkt aan haar twintiger jaren? Dit fascinerende beeld kwam langs op YouTube met de Masterclass-sessies met het Amsterdamse Concertgebouworkest vorige week.
Deze Masterclass is voor jonge dirigenten die het vak verder ontdekken te samen met een door de wol geverfde collega. Zoals ik doe met jonge beginnende predikanten voor wie ik mentor mag zijn. Heel verrijkend om te doen en voor beide ‘partijen’ leerzaam.
Hieronder vind je een YouTube-video met in de blauwe polo senior-dirigent Iván Fischer die Katharina Wincor bijstaat. Op de bok ligt de partituur van de Symfonie Nr.4, gecomponeerd door Gustav Mahler.
Als je het fragment start, dan hoor je muziek uit het 3e, langzame deel van de symfonie. De slome dansmuziek wordt gevolgd door wat snellere. En die weer door een nóg snellere.
Voor mij was deze muziek uit de 4e tot het moment dat ik deze masterclass zag, niet heel bekend en ook wat saai. Mijn hart wordt vooral geraakt door zijn 2e, 5e, 6e en 7e symfonie. De 4e dus het minst.
Okay, even naar het fragment: start de video boven in het venster. Wat gebeurt er? De jonge dirigent dirigeert de muziek. Klinkt goed! Dan onderbreekt Fischer de sessie als de hoorns de hoge noot spelen. Hij probeert de muziek visueler te maken en daarmee nóg boeiender. Want, inderdaad, de muziek van Mahler is rijk, beeldend, diep reiken, hoog tastend. Fischer helpt de dirigent, helpt mij als luisteraar om te zien. Wat voor karakter heeft deze muziek? Wat hoor je dan?
Fischer kruipt in de huid van een 90jarige. De muziek laat een langzame dans horen met de korte nootjes in de contrabassen. Dan denkt de oude vrouw aan haar tijd als 20jarige, zoals Fischer vertelt. De muziek gaat sneller en meer open. Je hoort het orkest duidelijker en enthousiaster spelen.
Het gaat nog sneller. Er komt energie vrij. Ik zie de dirigent helemaal opgaan in de klanken. Hij geeft letterlijk de muziek vleugels. Wauw. De muziek gaat ook bij mij leven. Dan komt de stevige tonenreeks van de hoorns (motief uit Die Meistersinger van Nürnberg van Richard Wagner, voor de fijnproever).
Ik heb gefascineerd verder gekeken en met grote aandacht geluisterd. Ineens ging de muziek in mij leven. Sindsdien heb ik de 4e symfonie diverse keren beluisterd. Met als favoriet het derde deel, met daarin de 90jarige vrouw die gaat dansen als een 20jarige.
Zo kan klassieke muziek ineens veelzeggend worden. Daar hoef je geen 90jarige voor te zijn.
Robert-Jan van Amstel, 30 juni 2020
LUISTERTIP: op Spotify en andere streamingdiensten zijn ongelooflijk veel CD-opnames te vinden van de 4e symfonie. Waar ik zelf erg van geniet is de uitvoering door Vladimir Jurowski:
Hieronder Iván Fischer die iets vertelt over de 4e symfonie van Mahler:
Op YouTube zijn vele uitvoeringen van de Vierte Symphonie in G-Dur van Mahler te vinden, waaronder een veelzeggende gedirigeerd door Valery Gergiev:
In gedachten gaan we terug naar het jaar 1818 en wel naar het Oostenrijkse plaatsje Oberndorf in de buurt van Salzburg. Op 23 december ging Franz Gruber van Arnsdorf, een dorpje in de buurt, naar Oberndorf om de nachtmis door te nemen. Hij was koster, onderwijzer en organist in de Sint Nicolaaskerk.
In juli dit jaar doet een vrachtschip gevuld met orkest en solisten o.a. Amsterdam aan. In het ruim wordt de opera Das Rheingold van de Duitse componist Richard Wagner (1813-1883) gespeeld. Een uniek Nederlands concept dat nog niet eerder is vertoond in de wereld. Zelf ben ik helemaal enthousiast hierover. En het past mooi in het Wagnerjaar 2013, want het is 20o jaar geleden dat Wilhelm Richard W. werd geboren.
Het feest van de opstanding van Jezus Christus lijkt zo gauw weg te ebben als de week vordert. De dagelijkse besognes op het werk of thuis of waar je ook mee bezig bent, lijken zelf als luiken te werken. Da’s een ander beloken Pasen dan die we zullen vieren a.s. zondag. De paasvreugde kreeg gisteravond een flinke dot energie. Met een twaalftal gemeenteleden hebben we geluisterd naar de Tweede Symfonie (1888-1894) van Gustav Mahler (1860-1911). Na een korte introductie van het veelbewogen en tragische leven van deze Tsjechische componist waar hij reeds op jonge leeftijd een aantal broers en zussen verliest en op zijn 30e zijn beide ouders, hebben we ons verdiept in complexe thematiek van het meesterwerk. Het worstelen met de zin van het leven en met de dood is een constant existentieel thema in zijn leven. Zoals Mahler dat zelf verwoordt in 1894, na de afronding van de compositie:
