Presentaties

De combinatie kunst en (christelijk) geloof boeit me zeer. Een groot deel van de kunstgeschiedenis en überhaupt cultuur valt niet te begrijpen als kennis omtrent het christelijk geloof nagenoeg ontbreekt. Als dominee vind ik het leuk en belangrijk om geïnteresseerden te laten zien en horen hoe christelijk geloof en tradities op diverse manieren een rol spelen in schilderkunst, klassieke muziek en moderne popmuziek.

Zowel in eigen gemeentes alsook in andere kerkelijke gemeenschappen verzorg ik avondvullende presentaties met een duidelijke insteek en thematiek:

Christendom en schilderkunst

> Advent en kerst in de kunst – schilderijen uit diverse tijdperken waar de verwachting, komst en geboorte van Jezus Christus een rol spelen. Naast de bekende kunstwerken zoals van Brueghel de Oudere zijn er diverse moderne kunstenaars die een geheel eigen visie hebben op het kerstverhaal.

> Passie en Pasen in de kunst – zoals de titel al aangeeft, laat ik hier vooral schilderwerken zien waar het lijdensverhaal en het Paasverhaal (de opstanding van Jezus Christus uit de dood) schitterend en indringend is verbeeld.

> God uit de kunst – in de Tien Geboden lezen we dat van God geen enkele afbeelding gemaakt mag worden. Daarom is pas laat in de kunsthistorie steeds meer getracht om God te verbeelden, te vatten door en met het schilderspenseel.  Er is veel verrassende kunst te zien. Ik vind het fascinerend hoe een kunstenaar zijn of haar beeld van God een plek geeft op een schilderij.

> Salvador Dalí van atheïst naar mysticus – ik heb een aantal maanden studieverlof besteed aan de schilderkunst van de Spaanse kunstenaar Dalí. Een voor mij boeiende en leerzame tocht om de ontwikkeling mee te maken van een openlijk atheïstisch kunstenaar naar mystiek-religieuze Godgelovige. Ik heb inmiddels een paar keer een avondvullende presentatie gehouden over deze bijzondere man en christen.

Christendom en klassieke muziek

A. Parsifal en Pasen – de opera Parsifal (1882) van de Duitse componist Richard Wagner heeft een bijzondere plek in mijn hart en leven. Sinds de eerste kennismaking als 18-jarige hebben zowel muziek als thematiek me nooit meer losgelaten.  De opera verhaalt over Parsifal (vertaald: de reine dwaas) die door omzwervingen in wereld en ziel tot inzicht komt en zijn thuis weet te vinden als koning van een riddergemeenschap. Deze graalridders hebben de taak de Graal waarmee ooit Jezus’ bloed is opgevangen bij het kruis op Golgotha, te bewaken. Ze vieren het Avondmaal met brood en wijn waar zij de liefde van de Verlosser vieren. Goede Vrijdag en Pasen spelen een (in)directe rol in deze opera.
Deze presentatie beslaat twee avonden: de 1e is een algehele introductie in het leven en muzikale werk van Richard Wagner. De tweede staat in het teken van de opera Parsifal waar ik geluidsfragmenten alsook beeldmateriaal laat horen en zien.
Het is zeker ook mogelijk om in één avond iets van Wagners werk te introduceren (ong. 45 minuten) en daarna in 75 minuten tijd de opera Parsifal te leren kennen in hoofdthema’s en muzikale hoogtepunten.

B. Auferstehung met Mahler (rond lijdenstijd / paastijd) – de componist Gustav Mahler heeft een magnifieke symfonie geschreven waar hij zijn verlangen naar het jenseits muzikaal en tekstueel tot grote hoogten brengt. Wat is de zin van het leven nu en hier? Wat kan een mens verwachten na de laatste definitieve grens van de dood? Uiteindelijk komt de ziel uit bij God. Een grote Auferstehung (opstanding) is aanstaande. Door middel van audio-visuele fragmenten laat ik de belangstellende kennismaken met de grandeur en intimiteit van deze symfonie.

C. Turandot (Puccini) – deze opera heeft geen directe christelijke elementen. Wel is het mooi om te horen en te zien hoe Puccini in deze opera Chinese spiritualiteit en religie weet te verklanken. Daarbij heeft dit werk fenomenale koorpartijen en zeer levendige, emotionele muziek. Door middel van het kort vertellen van het verhaal alsook de ontstaansgeschiedenis van deze opera wordt de beleving nog meer geïntensiveerd. Alleen al het idee dat de componist deze fantastische opera nooit heeft kunnen horen dan alleen in zijn hoofd, omdat hij voortijdig stierf aan kanker…

Christendom en popmuziek

> Passie in de pop (met o.a. System of a Down en J.S. Bach Mattäus Passion). Het is erg leuk om de thematiek van de Veertigdagentijd, Lijdenstijd en Pasen in popmuziek en klassieke muziek te ontdekken en te beluisteren.

> God in de popmuziek – in de popmuziek blijkt een belangrijk deel van de liedjes een spirituele laag te hebben die frappant veel binding heeft met het christelijk geloof. Door middel van luisterfragmenten, het lezen van de songteksten en de dwarsverbanden aanwijzen in de Bijbel en de christelijke traditie, ontstaat een frisse kijk op geloof en popmuziek.

Lezingen

> “Het gebed in gesprek”. Deze lezing heeft het boekje “In het licht van zijn Aangezicht” van Abraham J. Heschel als rode draad.  In kort bestek vertel ik iets over de inhoud van het boek. Op sheets of via afdrukken op papier laat ik de belangstellenden verschillende kernteksten lezen uit het boekje. Daarbij is er ruimte om vragen te stellen en om met elkaar in gesprek te gaan. De manier waarop Heschel nadenkt over het gebed vanuit zijn joodse achtergrond is verrijkend voor christenen die zelf willen nadenken over hun gebedspraktijk.

> “De pastor als reisgenoot”. In deze lezing sta ik stil bij mijn eigen ervaringen als pastor/dominee. Daarbij geef ik wat structuur aan de veelheid van pastorale zorgverlening. Ik zie het pastoraat dat de ander mij gidst in zijn of haar landschap. De belangstellenden krijgen gelegenheid om in gesprek te gaan met mij en anderen. Mijn ervaring leert dat het vruchtbaar is om vanuit eigen pastorale praktijk het pastoraat te bespreken op hart en hoofd-niveau.

Praktische informatie

De avonden zijn geschikt voor mensen vanaf 15 jaar.
Zelf kan ik een beamer meenemen en een laptop.
Mocht die apparatuur bij u beschikbaar zijn, dan is het goed om te weten dat ik mijn presentaties maak ik met Powerpoint 2016. Een USB-stick kan ik meenemen.
Kosten: 100 euro (voorbereidingstijd en de avond zelf leiden), exclusief de reiskosten.

Heb je als gemeente/kerk belangstelling voor één van bovenstaande presentaties, dan kun je een email sturen naar blog (@) amstel4.nl

Vriendelijke groet,
ds Robert-Jan van Amstel; deze pagina is bijgewerkt op 18 december 2018