Het gebed – wat is dat nou?

Als zelfs de leerlingen van Jezus aan Hem vragen: “Leer ons bidden” (Lucas 11, vers 1), wat bid jij dan als individu? Misschien heb je een idee of niet meer. Het antwoord dat Jezus geeft, is bekend en voor veel mensen zoals voor mij, dierbaar. Hij leert namelijk de woorden van het “Onze Vader” – die in hemelen zijt. Uw Naam worde geheiligd… . Zo leer je dus bidden volgens onze Heer. Inhoudelijk ijzersterk. Als je het niet meer weet, kun je altijd nog op dat gebed teruggrijpen.
In het Matteüs-evangelie geeft Jezus aan wáár je het beste kunt bidden: “Maar als jullie bidden, trek je dan in je huis terug, sluit de deur en bid tot je Vader, die in het verborgene is.” (Matteüs 6, vers 6) Gebed heeft voor Jezus én een grote gemeenschappelijke Deler én een bepaalde plek: ónze Vader die in het verborgene is.

God vraagt niet om gebed

Ik heb zitten bladeren in de Bijbel op zoek naar een antwoord op de vraag wát een gebed nu precies is. Eerlijk,nergens vind ik in de Bijbel een klip-en-klaar antwoord op die vraag. Er wordt wat afgebeden. Alleen al het Psalmenboek staat er tjokvol mee. Over de inhoud van het gebed is genoeg te zeggen. Wat me echter opgevallen is: God vraagt nergens aan de mens dat Hij gebeden wíl worden. Het eerste moment in de Bijbelse geschiedenis dat mensen de Naam van de Heer aanroepen, is buiten het Paradijs. De eerste generaties mensen bevolken de aarde. Blader eens naar Genesis 4, vers 26. Dat aanroepen van Gods Naam doen ze uit zichzelf. Is dat het eerste gebed van de mensen net zoals Jezus leert te bidden met “onze Vader”? Alleen: God heeft er niet om gevraagd en toch doen we het.

Gaat God aan de gang met mijn gebed?

Wat is een gebed? – Laat deze vraag nou gewoon even op je inwerken.
Je bidt dagelijks bij het eten of wanneer je wakker wordt of gaat slapen. Of je vouwt af en toe je handen, vooral wanneer je bijvoorbeeld angstig bent voor wat de dokter zal zeggen in het ziekenhuis na al die onderzoeken.

Misschien ben je het bidden inmiddels kwijtgeraakt in je leven. Je hebt zo vaak tot God gebeden dat er iets zou veranderen in jouw leven of dat je kinderen weer naar de kerk zouden gaan, alleen: je merkt weinig tot niets daarvan. Wordt God nog wel in beweging gezet door onze gebeden? Deze vraag herken ik ook bij mezelf. En volgens mij is daar nooit echt een afdoende antwoord op te geven. Ik probeer toch in mijn leven te kijken waar ik signalen zie of hoor dat God mijn gebeden ‘aan de gang is gegaan’.

Gebed in 12 punten

Om terug te komen op mijn eerdere vraag: wat is nu bidden? Tijdens mijn studie theologie en ook in mijn werk als predikant valt me steeds weer op hoeveel boeken zijn en worden geschreven over het gebed. Eén van de boeken waar ik nu mee bezig ben is van de Amerikaanse dominee Tim Keller. In het Engels luidt de titel “Prayer”, in het Nederlands: “Bidden. Vertrouwelijke omgang met de ontzagwekkende God.”, uitgegeven in het jaar 2015.

Hij geeft in 12 punten weer wat het gebed ‘is’:

1. Het gebed is afkomstig uit menselijk instinct. Iets in ons doet ons beseffen dat we niet alleen zijn, namelijk dat God zelf ís.
2. Het gebed is een voedingsbron voor vriendschap. Door het gebed word jij bewust dat je samen in gezelschap bent van God.
3. Het gebed is veranderen van mensen om je heen. Want omdat je zelf contact maakt met God en daar vreugde uit kunt putten, zien de mensen jouw vreugde.
4. Het gebed is een reis. Als mens ben je op reis, denk aan een pelgrim. Je hart gaat door verschillende landschappen van steeds veranderende kleuren, smaken en geuren. Door het gebed verlang je als mens verder te komen.

5. 

   Het gebed is een hulp om vol te houden. Soms kan het in je leven vlak zijn, smakeloos, niet prettig. Zelfs dan kan gebed je het manna van de hemel geven om niet op de geven.

6. Het gebed is jezelf kennen zoals jij God leert kennen. Het gebed is bij uitstek jezelf prijs geven aan God. Voor God kun je jezelf zijn. Wanneer je bidt, maak je jezelf zichtbaar voor de onzichtbare God.
7. Het gebed is veranderen van dingen. Jouw gebed zet van alles in beweging, te beginnen in de hemel.
8. Het gebed is een schuilplaats. Je kunt als bidder schuilen onder de vleugels van God. Zijn genade is als een bescherming om je heen.
9. Het gebed is het veranderen van jouzelf. Het gebed brengt de hemel in het gewone leven en zo kunnen we de wereld op een andere manier zien, zelfs in de meest dagelijkse dingen.
10. Het gebed is éénwording met God. De diepe ervaring dat je geënt bent in God; je bent geworteld in Hem.
11. Het gebed is verhelderend voor onze kijk op het leven. Net als David kun je soms door een zeer diep dal gaan. Met bidden kwam hij weer ‘thuis bij God’, zie Psalm 73, vers 17.
12. Het gebed is ontzag, intimiteit en worsteling, én de weg om de werkelijkheid te zien.

Gebed is als een reisgenoot

Je zult wel gemerkt hebben, dat ieder punt van deze 12 aandacht van je vraagt. Misschien kun je je de komende tijd uit deze 12 punten steeds ééntje uitkiezen. Laat daar je gedachten over gaan en beoefen het zelf. Of je nou thuis bent of op je werk, onderweg of op vakantie, het gebed is een reisgenoot van je. Wat deel je met hem of liever nog: met Hém?

Wat is het gebed nu precies is?
Jouw leven kan daarop een antwoord zijn.

ds Robert-Jan van Amstel
(bovenstaande tekst is opgenomen in “Kerkvenster”, jg.4 nr.2 / oktober 2018, blad van de Protestantse Gemeente “Alexanderkerk” te Rotterdam)