Als ik ga Googelen met de zoektermen “overspannen” en “dominee”, dan kom ik diverse resultaten tegen, klik hier. Bovenaan dominee Gremdaat over een overspannen Nederland. Vanaf resultaat nr. 2 kom ik terecht bij de vooral christelijke media waar dominees worden geïnterviewd of zelf terugblikken. Conflictsituaties tussen dominee en kerkenraad / gemeenteleden. Ik zie de link naar de webpagina van het Reformatorisch Dagblad waar in 2014 een roep of eerder schreeuw van een domineesdochter is geplaatst: “Ik wil mijn vader terug”, klik hier. Toentertijd vond ik het al een heftig verhaal. Nu ik dat weer lees, komt het nog extra hard bij me binnen.
Op Facebook had ik het bericht al geplaatst in januari van dit jaar, op mijn blog de laatste dag van januari in nog wat voorzichtige bewoording over (de) trage vragen. Nu gewoon concreet: ik ben overspannen. Sinds 18 januari na een bezoek aan mijn huisarts heb ik mij ziek gemeld. De secretarissen van de Protestantse Gemeente Zunderdorp en van Stichting Diensten met Belangstellenden hebben gelijk van alles geregeld. De support en medeleven uit beide werkplekken is groots en mooi. Gelukkig, de werkomgeving is voor mij goed. Geen conflicten of zeurderige onderstromen.
En toch, dat knagende schuldgevoel dat alles doorsijpelt nu ik ziek ben: “Ik ben niet actief in een gemeente en voor een stichting die te midden van kille secularisatiewind hebben te bivakkeren. Er is pastoraal werk genoeg. De kerkdiensten gaan door. De gespreksgroepen hebben een gespreksleider nodig” Etcetera etcetera etcetera.
Toch die gedachte: “Een vent van 42 jaar zoals ik moet toch gewoon werken. Niet de oren laten hangen. Dit gaat wel weer voorbij. Gewoon een dipje. Veel te doen. Het vaderschap van de vierjarige tweeling heeft wat meer impact dan ik had vermoed.” Etcetera etcetera etcetera…
Allemaal van die vliegwielen en -wieltjes in mijn hoofd vol excuusjes en bagatellen en een bepaalde manier van coachpraat: “Dat gaat wel weer over.”
Tot het bezoek aan de bedrijfsarts (Perspectief.eu) van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) in de zesde week van mijn verlof. Waar ik op rekende, namelijk alvast een beetje beginnen, zei de arts dat hij mijn ziekteverlof zal verlengen: “Je geest kan misschien wel willen. Maar je lichaam kan dat niet bijbenen.” Stresshormonen zoals cortisol hebben mijn energiehuishouding ernstig verstoord. Langdurig onder stress staan is fnuikend en slopend. Ieder mens heeft stressmomenten. Na het pieken heeft het eigen lichaam tijd nodig om de energiedrain weer aan te vullen en de stresshormonen ‘op te ruimen’.
Die rustmomenten pakken heb ik veel te weinig gedaan. Dan zei ik tegen mezelf: “Dat haal ik wel in tijdens een vrij weekend of een vrije week of tijdens de zomervakantie”. Ofwel, les 1 in de serie “Hoe houd je jezelf voor de gek?”: dingen vooruitschuiven.
Het ziekteverlof dat ik nu heb, zie ik maar als een optelsom van alle momenten die ik had moeten nemen.
Niet alleen het gesprek met de bedrijfsarts, ook dat met een ervaren collega van de PKN-werkbegeleiding helpen mij grip te krijgen op alle energielekkages, groter en kleiner. Vanuit deze gesprekken is een aantal vragen aan het licht gekomen:
1. Wat is er nu echt aan de hand? Alles in kaart brengen voor en achter de schermen van lichaam, geest en ziel. Dus ontdekken hoeveel blinde vlekken ik heb ontwikkeld, hoeveel wapenrusting ik draag om te verdedigen en te vechten tegen… Ja, waartegen eigenlijk?
2. Hoe ga ik om met gevoelens van onmacht? Dat woord onmacht raakt een kern wat betreft mijn energielekkages: soms kan ik zelf iets nalaten, kunnen gemeenteleden iets op (over) het randje van fatsoen zeggen: dat kan (deels) voortkomen uit onmacht. Het kerkenwerk in Nederland is niet het gemakkelijkst. Ik heb een betrokken gemeentelid die de leeftijd van de sterken heeft bereikt, horen zeggen:
“Zovele stappen heb ik gezet in dit kerkgebouw. Bij wijze van spreken zie je mijn uitgesleten spoor in de vloer van kerkzaal. Van alles gedaan. Wat blijft er over? Is het werk dat ik heb gedaan dan allemaal voor niets geweest? Is God nog wel bezig met onze kerk?”
Ontkerkelijking, onverschilligheid, minder binding met kerk en gemeenschap, teruglopend bezoek, kritische geluiden van mensen die van alles roepen en zelf geen vinger uitsteken… Lastige en ingewikkelde krachten binnen en buiten de kerkgemeenschap.
Gevoelens van onmacht bij mij, bij andere gemeenteleden, bij bestuurs- en kerkenraadsleden, bij gemeentes en groepen. Misschien ook wel bij de landelijke Kerk? Als ik de Visienota Kerk2025 lees en daarover nadenk: op welke gevoelens van onmacht heeft ‘mijn’ PKN en hoe geeft zij daarop antwoord?
3. Vind je jezelf belangrijk? Voor mij een hele navelstaarderige vraag, in eerste instantie. Maaiveld + hoofd erbovenuit = eraf. Het dienstverlenende karakter van het werk als dominee zit mij tot in de vezels. Veel doen. Veel praten. Veel werk verzetten. Prima. Alleen, jezelf wegcijferen gaat zo gemakkelijk, als een sluipwesp is dat idee van ik hoef/moet/wil niet belangrijk zijn.
Ik ben benieuwd hoe andere collega-predikanten deze vraag zouden beantwoorden. En of hun eerste gevoel, zoals het mijne was, gekoppeld is aan de gedachte “Wat een vraag zeg!”
4. Besef jij de waarde van wat je doet? Deze vraag heeft een nauwe verbinding met vraag 3. Als ik naar mezelf kijk, dan doe (deed) ik mijn werk. Eerder kritisch dan ervan genietend. Die ene preek, dat andere pastorale gesprek. Een bijbelstudiegroep die toch een route ging dan verwacht. De catechese had wat meer structuur nodig. De sfeer tijdens een viering had wat opener gekund. De contacten met deze en gene.
Steeds zat dat randje bij mij:
“Hmmm, dat kon beter/anders/
vlugger/langzamer/leuker/
bedachtzamer/rustiger/intenser/losser/
meer doordacht/minder zwaar/grappiger/
serieuzer/ambtelijker/afstandelijker
meer dichterbij/warmer/… “
In plaats van:
“Wauw, wat ging die avond over bijbel en kunst goed!”
Dus: tel je zegeningen. Ja, echt doen. Regelmatig mezelf een update gunnen van wat ik zoal doe (gedaan heb). Meestal tel ik ze als ik mijn curriculum vitae ververs i.v.m. met een beroep, zoals in 2012 van Zunderdorp en Diensten met Belangstellenden. Zelf meer de ruimte nemen en de tijd geven om te genieten van wat ik doe.
Stoppen met vechten en mijn wapenrusting uit.
Eerst maar eens gaan lummelen.
Eerst zorg dragen voor mijn eigen levenstuin.
Zoals God deed: Hij bracht iets aan het licht. Hij zei dat het goed was.
Want morgen is er weer een nieuwe dag.
Van die scheppingskracht dragen jij en ik wat mee: om te creëren en te re-creëren.
Om daarna met moed, geloof, zin en plezier de Heer te dienen in zijn Wijngaard met heel veel andere mooie mensen, allemaal afdrukjes van God.
ds Robert-Jan van Amstel, 26 februari 2016.
(Er kunnen wat typ- en stijlfouten in mijn tekst staan. Ik ben nog te moe om dat scherp te zien)
Dit delen:
Ontdek meer van [ iBelieve ]
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
Je stelt goede vragen aan jezelf en aan de lezer… Ik hoop dat het je lukt om antwoorden te vinden en je leven daarnaar te richten!
Beste Robert-Jan. Je hoeft jezelf niets maar dan ook helemaal niets kwalijk te nemen. Het loopt zoals het loopt. En bovendien is het ook zo dat jij altijd alles leuk vind dus dan mag je ook moe worden van je werkzaamheden. Pak nu je rust geniet van het vaderschap en kom weer tot jezelf. Je schapen zijn in goede handen. Maak je geen zorgen over de dag van morgen elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad. Hou je haaks en we bidden voor. Lieve groeten van Els, Marco en kids.
Beste Robert-Jan,
Toen we elkaar leerde kennen tijdens de Mozesmusical was ik bijna zover. Het is niet falen of mensen in de steek laten. Het is zorgen voor jezelf, omdat je door het zorgen voor de ander jezelf vergeten bent. Zo herkenbaar en ook zo moeilijk om te keren. Neem de tijd en neem vooral stapje voor je stapje. Ik kreeg in die tijd een kaart die ik opgehangen heb waarop staat dat ik niet de hele trap hoefde te zien, maar gewoon moest beginnen met 1 tree.
Geniet van de kleine momenten, maak een wandeling, tel je zegeningen inderdaad.
En een vierjarige tweeling is heel pittig, ook dat begrijp ik als geen ander. Geniet van ze, ze worden z snel groot! Die van mij zijn al weer 19!
Heel veel sterkte en een lieve groet uit Barendrecht
Wees vooral lief voor jezelf dan volgt de rest wel weer vanzelf Je bent goed zoals je bent😉Veel geduld en sterkteLieve groetjes voor jullie 4en, Myra
Adrian Verbree, geref vrijgem predikant heeft boekje geschreven over zijn ernstige burnout. Eclips heet het en is geweldig herkenbaar voor wie dan ook.
Maar Robert-Jan je hebt hier, zo lees ik, toch weer een fantastische preek neergezet. Dank voor het delen. Ik weet waar je het over hebt. We zullen er wel eens over filosoferen als de tijd daar is. Liefst ergens boven op een berg in Luxembourg bij een mooie zomer avondzon. Heb geduld.
Christiaan
Lieve Robert-Jan. je hoeft je niets kwalijk te nemen, je bent een gedreven mens die veel wil geven van de Liefde van Onze Here God dat is je passie. om aan mensen te geven. Nu ben je moe neem je rust en ga met je Hemelse vader in gesprek in je stille tijd. En neem tijd voor je lieve vrouwtje Mariette en je kinderen. Je schaapjes redden het wel. En je teamgenoten hebben het voor je over en doen het met de liefde het werk wat er moet gebeuren. Leg je lasten en je zorgen bij het Kruis! Bedankt voor je vragen is voor ons ook nadenken werk. Wij bidden voor je en neem je tijd ook in deze veertigen dagen tijd om zo dicht bij Je Vader te zijn en zo toe te leven naar Pasen de bevrijding, die Hij voor ons volbracht heeft. Hou je haaks Broeder.
Liefs van Anita, Robert, Rosanne en Mariska
Volgens mij ben je toe aan een volkomen inhoudsloze, lummelige en geinige film! Deadpool? <3 <3 <3
Lieve Robert-Jan, neem zeker de tijd om er weer helemaal weer bovenop te komen dan kom je er sterker uit. Het valt niet mee om het iedereen naar de zin te maken en lukt ook niet want we zijn allemaal anders. De zorg om de kinderen valt ook niet mee dat is ook een hele verantwoordelijkheid. Heel veel sterkte ook voor Mariette.
Lieve groeten, linda
Wat een mooie, opbeurende, begripvolle en vooral liefdevolle reacties! Dit zal je ongetwijfeld helpen in je genezingsproces.
Dank voor je mooi blog, ik hoop dat er nog velen volgen, steeds is betere conditie!
Liefs van ons
Wat een openhartige eerlijke heldere en voor mij (ook dominee) ook wel herkenbare zelfanalyse Robert-Jan. Mooi geschreven ook. Behoorlijk samenhangend en mooi qua stijl zeker voor een oververmoeide schrijver trouwens. Zelfinzicht en onderkenning lijken me belangrijke startfactoren bij je herstel ; wat dat betreft lijkt het wel alsof je al hard op weg omhoog bent. Dat wens ik je i.i.g.van harte toe! Heel veel zegen, en Beterschap!
Lieve dominee,
Nooit zal ik vergeten wat je voor mij gedaan hebt, je hebt een speciaal plekje in mijn hart. Je hebt goed gedaan.
Tip van een ervaringsdeskundige: wees ook lief voor je lichaam. Laat je deskundig masseren. Dat heeft bij mij de balans geest-lichaam (eigenlijk 1 natuurlijk) helpen herstellen. Los daarvan is het gewoon fijn. 🙏🏻
Lieve ds Robert-Jan,
Toen je voor het eerst mededeelde dat je overspannen bent gingen er 2 dingen door me heen je bent zo`n liefdevol intens mens voor iedereen je bent jezelf vergeten. Ook dacht ik het zou me niks verbazen hoe gelukkig jullie natuurlijk ook met jullie kindertjes zijn dat ook dat een hele impact in je leven is. Nu schrijf je het zelf ook op je blog. Ik heb er al op gereageerd anders verval ik in herhalingen. Maar zoals ik ook bij andere lees voel je nergens schuldig over je bent zo`n mooi mens ik weet zeker dat God jou hier ook doorheen zal dragen. Probeer je er aan over te geven dat je niet te snel wil zoals jezelf al zei je moet het accepteren. Je betekend als mens veel voor me en het raakt me diep in mijn hart dat je dit moet doormaken. Weet je gesteund door al die mensen die zo blij met jouw zijn en alles heel goed begrijpen. Beloof me dat je je niet druk maakt over hoe lang het zal duren het zal weer goed komen. Met Gods Liefde waar ook jij zo diep in geloofd zal alles goed komen. Wat ben je een krachtig mens dat je onder deze omstandigheden ons op je blog met zulke mooie woorden en uitleg op de hoogte brengt. Blijf maar vertrouwen je weet dat ik op mijn manier heel goed weet waar ik over praat daarom voel ik je zo aan. Ga maar lekker lummelen (grappige tekening) veel liefs van Betty
Beste Robert-Jan, ook van ons een reactie op je schrijven.We begrijpen je woorden goed, wees er van overtuigd dat,ondanks dat we je missen, je alle rust gunnen. doe voorzichtig met je zelf gun je zelf de tijd om goed te herstellen.geniet van je gezin. We denken aan- en bidden voor je. veel liefs van ons voor jou en je vrouw en kids.
Nelly en Jan
Weet je gedragen, Robert-Jan, door God en mensen om je heen!
Hooglied 1:6b “Mijn eigen wijngaard heb ik niet bewaakt”
Een kwetsbare blog, middenin een intense periode.
Neem de tijd om voor je eigen ‘wijngaard’ te zorgen, zodat je straks weer vol vreugde een stukje bij mag dragen in Gods wijngaard.
Goed om te lezen, en ik vond veel zeker herkenbaar! Punt vier zeker; maar sinds jaren stop ik complimenten die ik digitaal krijg in één documentje in mijn computer. Soms lees ik dat eens even door, en dat doet dan erg goed. Ik wens je van harte rust toe! En als je eens even net buiten het dorp in een tuin wil zitten (of binnen bij een kop koffie natuurlijk): van harte welkom in Zuiderwoude!