Kintsugi – gebrokenheid goud gerand

Dromen aan diggelen, relaties in duigen, een leven in scherven, een ziel gebroken – ieder mens kan dat overkomen. Een ieder heeft zo eigen legio manieren om daarmee om te gaan, kwaad- of goedschiks. De constructieve zijn praten en therapie of schrijven of kunst maken in de vorm van bijvoorbeeld foto’s, schilderijen en beeldhouwwerken. Als je je ogen de kost geeft in musea of met een blik op toevallige straatkunst of je oren laat raken door klassieke en popmuziek, dan valt op hoeveel gebrokenheid er kan zijn in een mensenleven.

Gebrokenheid

Twee inspirerende en christelijke personen wil ik aan u voorstellen hoe zij met gebrokenheid in hun leven omgaan. De een is de 51-jarige psycholoog, auteur van bestsellers en actief blogger, moeder van zeven kinderen en woont in Canada: Ann Voskamp; haar achternaam heeft ze van haar Nederlandse man. De ander is Makoto Fujimura (*1960), een Japanse kunstenaar die o.a. abstracte schilderijen maakt en zich bezighoudt met de immer interessante combinatie van kunst en geloof.

God repareert niet als een loodgieter

Om met de laatste te beginnen: hij zegt, zoals God schept en creëert, zo kan ieder mens als beeld van God datzelfde doen. Als een mens iets maakt dan “nodigen we de overvloed van Gods wereld uit in de realiteit van schaarste om ons heen”, aldus de Japanner. Ik vind dat prachtige beeldspraak. Ik zie het zo voor me: wat God te veel heeft in de hemelse contreien giet Hij uit in onze wereld waar tekorten zijn aan schoonheid, herstel en genade. God repareert niet, zo zegt Fujimura: God is geen loodgieter die lekkages herstelt van pijpleidingen. God is juist Degene die vernieuwt, Die zelfs de dood overwint in Jezus Christus als eerste mens van de Nieuwe Schepping en daarmee veel meer geeft dan wij als mensen ooit hadden kunnen bedenken. God maakt iets nieuws, zelfs met de brokstukken van het menselijk leven.

Goud

Fujimura verwijst naar een concrete kunstvorm die dat sterk verbeeldt: kintsugi. Dat is een typisch Japanse kunst waar het gaat om het repareren van gebroken keramiek, zoals bijvoorbeeld een kom. De stukken keramiek worden bij elkaar gepuzzeld door de kunstenaar en elkaar gelijmd met behulp van goud. Mochten stukjes ontbreken dan worden andere stukjes gebruikt. Het bijzondere daaraan is dat het uiteindelijke resultaat het origineel overstijgt in schoonheid.  

Fujimura verwijst naar Jezus Christus als Hij is opgestaan uit de dood en Zijn wonden toont aan Zijn leerlingen (Johannes 20). Die wonden als zichtbare tekenen van alle gebrokenheid worden een belangrijk onderdeel in de nieuwe wereld die God laat komen. God verzamelt alles bij elkaar wat wij aan vreugde, verdriet, pijn en verlies hebben en maakt er iets nieuws van. Ofwel het evangelie krijgt door Jezus Christus gouden aders waarin het licht van Gods Koninkrijk fonkelt en glinstert.

Snijden in de arm

De Canadese Ann Voskamp heeft op haar manier het licht van Gods Rijk leren kennen. Ze heeft diverse scherven en brokstukken in haar leven. Ze is kind van ouders die een varkensboerderij bestierden. Als tiener wordt ze in de schoolbus uitgelachen en gepest op school, omdat de kinderen haar naar varkensstront vinden stinken. Haar ouders tonen weinig affectie voor haar. Ze verliest een zus die wordt overreden door een tractor. Er ontwikkelt in haar een perfectionisme waardoor in haar hoofd constant de vraag klinkt: “Doe ik het wel goed genoeg?” Ze wil vooral alles onder haar controle houden. Langzaamaan dringt het besef door dat ze van alles doet om uiteindelijk de gebrokenheid in haar ziel en lichaam te ontlopen. Ze beschadigt zichzelf door te snijden in haar arm, want dat geeft haar een gevoel van bevrijding.

Een pen in plaats van een mes

Tot het moment dat ze in Jezus Christus ontdekt hoe Hij zichzelf breekt in het brood voor zijn leerlingen en zich laat breken aan het Kruis op Golgotha – er zit een overvloed van leven die stroomt vanuit de Heer die zichzelf geeft aan mensen. Net als bij Makoto Fujimura is de overwinning van Christus op de dood voor Voskamp aanleiding om niet meer een mes te pakken maar een pen. Op haar arm met eerdere littekens tekent zij een kruis. Het lijden van Jezus heelt haar pijn. Ze voelt grote dankbaarheid die als gouden spoor door haar leven trekt. In haar eerste boek “Duizendmaal dank” dat gelijk een grote bestseller wereld wordt, lezen we dat ze leeft in overvloed, vanuit bezieling en verbinding met mensen en God.

In een kinstugi-kom houden de gouden aders de stukjes en brokken keramiek bij elkaar. God houdt de mens vast en maakt hem en haar gereed voor de Nieuwe Schepping als nieuw origineel.

Robert-Jan van Amstel, 31 augustus 2024 (update 23 september 2024)
bovenstaande tekst is eerder gepubliceerd in het blad Confessioneel-Credo, uitgave nr.14 (2024), 15 augustus 2024