Valt er wat te beleven in de kerk?

Sinds die ene zondag in november (18.11.18) herinneren gemeenteleden mij er nog regelmatig aan. Tijdens de dienst in de Alexanderkerk (klik hier voor de Facebookpagina) zongen we Psalm 89. Daarvoor klonken de woorden uit de bijbel dat de schepping enthousiast juicht om wie God is en wat Hij doet uit ontferming. De psalm was bedoeld als gloria, als lofprijzing.

Dat zag ik echter niet op de gezichten voor mij. Ik trok de stoute schoenen aan en onderbrak de samenzang. Ik zei toen dat de gemeente “te lauw” zong. Ik hoorde gemeenteleden in de kerkzaal zachtjes murmureren en wat lachen. Ik riep toen op om te beleven en te zingen wat je leest. Vers 6 van Psalm 89 begint met “Wij loven”, dat God door de macht van zijn verheven hand, met uitgestrekte arm al het werk in stand houdt.

O-klank

Spreek het woord “loven” maar uit. Je merkt direct dat je je lippen tot een rondje maakt door de o-klank. Het maakt veel uit of die “o” zuinig of met een goedgevulde o-vorm van de lippen wordt gezongen. Uit een klein gaatje komt immers minder geluid.

Niet alleen het begin van vers 6 roept op tot zíngen. Ook de slotregel lezen we  over de goedheid en de trouw van God. Zij gaan als herauten, als brengers van groot nieuws God voorop. De weg van God is dus niet geplaveid met uitsluiting en willekeur. Ik gaf toen mee aan de kerkbezoekers om je dat voor te stellen, om er een plaatje van te maken dat die boodschappers van God voorop gaan.

Kippenvel

De organist van die zondag Ed Kort speelde een toontje hoger en zowaar, ik zag en hoorde het gebeuren: er werd gezóngen. Ik zag mensen stralen en meer oogcontact zoeken tijdens het zingen. Er werd gevoel en beleving gegeven aan wat we samen zongen. Ik kreeg er kippenvel van. Wat een kracht en troost gaan er vanuit als we als groep bewuster zingen wat er staat in een lied. Er is dus wél wat te beleven in de kerk.

Kerkconsument?

De nadruk op het woordje “wél” staat er niet zomaar. Wat die zondagmorgen gebeurde, zette mij aan het denken. Ga je in de kerkdienst zitten als consument, om ‘vermaakt’ of beziggehouden te worden door wat er gebeurt op het podium in de kerkzaal, dan kan ik me voorstellen dat je het al snel saai vindt. Dat er weinig spannends voorbij komt. Bij een aantal van onze jongeren hoor ik geluiden als “ouderwets, oude liedjes, oude mensen in de kerk, orgelmuziek ver-van-mijn-Spotify-bed-show, geen bal aan”.

Sommigen ouderen doen hun zegje. De een met het onverbiddelijke horloge aan de pols zegt: “we gaan te lang door, te lange gebeden, te lange preek, te lang dit, te lang dat”. Of de ander: “ik heb al zo veel gehoord in de kerkdiensten, al duizenden preken, ik hoor niets nieuws meer.” Een derde ervaart relevantieverlies: “ik word niet meer geraakt door wat er in de kerkdienst gebeurt.” Vooral mijn generatiegenoten, de veertigers en vijftigers zullen zich hierin herkennen.

Beleefd willen worden

Wellicht kun je over het volgende nadenken: wil jij belééfd worden, dus dat de ander jouw beleving in de kerkdienst versterkt? Of wil je zélf investeren om te beleven?

Als je van de kerkdienst hetzelfde verwacht zoals je ook kijkt naar YouTube-filmpjes of Tv-beelden, ja dan is de kerkdienst als een slak waar alle beweging in slow-motion voorbij gaat. Een kerkdienst is geen flitsend Tv-programma. De kerkdienst is een rustpunt, een stil-gezet-worden, een oase te midden van alle drukte op school, werk, thuis, sporten, hobby’s, sociale contacten en WhatsApp. Een kerkdienst is focussen op wat zin geeft in je leven, op God, op je naaste. Dat gaat niet als fastfood, hap-slik-weg.

Beleving

Tuurlijk, beleving is niet zomaar te regisseren en wakker te schudden. Jouw eigen beleving kun je wel een boost geven als je meer bewust meemaakt wat er in de kerkdienst gebeurt. Het zingen van een lied kan sterker beleefd worden als je de woorden proeft, al lijken ze uit het jaar kruik te komen.

Misschien staat er maar één woord en kan dat je op een andere gevoelsniveau brengen en aansluiten bij wat je dagelijks meemaakt. Misschien er is maar één zin in de preek of in een gebed of in een Bijbellezing of een bepaald akkoord in muziek waar je op kunt kauwen, over na kunt denken, die je kippenvel bezorgt zoals ik ervoer bij Psalm 89 die bewuste zondagmorgen.

Zo leer je te communiceren met uiteindelijk God, want Hij is de Bron waaruit we uit putten.
Er valt écht wat te beleven in de kerk.

ds. Robert-Jan van Amstel, 27 januari 2019
(bovenstaande tekst is opgenomen in het kerkblad “Kerkvenster” van de Protestantse Gemeente “Alexanderkerk” Rotterdam, jan-feb 2019 jg.5 nr.5)