365 Druppels levend water

“We belijden dus niet klakkeloos dat God alles kan”, zo schrijft dichter-dominee Jaap Zijlstra die in 2015 is overleden. Vandaag zou hij 84 jaar geworden. Hetzelfde getal als zijn favoriete psalm draagt. Toch vandaag een geschenk van hem, als ik het zo mag zeggen. Bij uitgeverij Kok-Kampen is een herdruk (klik hier) van zijn veel gelezen dagboek “Toekomst” verschenen. Met een nieuwe titel: “Levend water”. Zeer treffend gekozen door de uitgever.

Ik denk aan de woorden van Jezus Christus in het Johannes-evangelie, waar Hij in gesprek is met een Samaritaanse vrouw:

Het water dat ik geef, zal in hem een bron worden waaruit water opwelt dat eeuwig leven geeft. (Johannes 14, vers 14 NBV)

Water dat leven geeft voorbij de horizon van alledag, voorbij de grens van de kosmos, voorbij de dood. In dominee Zijlstra is dat water van geloof in zijn Heiland en Redder een levende bron van teksten, gedichten, preken, liederen, toespraken, schilderijen en tekeningen geworden. Het boek “Levend water” getuigt daarvan. Het dagboek bevat frisse en toegankelijke dagboekteksten die de lezer (opnieuw) vertrouwt maakt of verrast met en door het christelijk geloof. Ds. Zijlstra weet zo treffend vanuit zijn pastorale bewogenheid de toon van Gods liefde voor mensen te vinden. Ik vind dat razend knap.

Almacht

Vandaag de 5e september breng ik graag zijn dagboekaantekeningen bij deze dag onder de aandacht. Jaap Zijlstra besteedt niet alleen aandacht aan Kerst, Pasen en Hemelvaart in “Levend water”. Ook het Onze Vader en de Apostolische Geloofsbelijdenis (de 12 pijlers waar de kerk van Christus op rust) krijgen volop aandacht van hem.
De meditatie van 5 september staat in het teken van het woord “Almachtig”. De belijdenis van de christelijke Kerk begin met: “Ik geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper van hemel en aarde.” Zijlstra vraagt zich af waarom de Kerk kiest voor dit woord “almachtig” in plaats van “Getrouwe” of “de Ontfermer” of “de Barmhartige”? Hier hoor ik weer de pastorale toon van Jaap Zijlstra.

Toch kiest de Kerk hiervoor, want, zo vertelt leraar Zijlstra, de vroege kerk had te maken met vervolgingen door o.a. de Romeinen die van het christendom weinig moesten weten. Daarbij was het verlangen naar de terugkomst van Jezus Christus alom in de Kerk aanwezig. Het leek schier onmogelijk, gezien de gebrokenheid van de wereld: “het is een volslagen raadsel hoe al die mooie beloften van God in vervulling moeten gaan.”

Niet klakkeloos

De gemeente van Christus bleef doorgaan met hopen en bidden. God is in staat zelfs in deze wereld zijn beloften waar te maken, omdat Hij dat kan en zal doen. Daarin ligt zijn almacht.

“We belijden dus niet klakkeloos dat God alles kan. De Getrouwe kan niet ontrouw zijn, de Eeuwige kan niet tijdgebonden zijn, de Vader kan zijn liefde niet verloochenen, de Waarachtige kan niet liegen. De belijdenis van Gods almacht staat in het licht van zijn vaderschap. De hemelse Vader is in staat al zijn beloften gestand te doen.”

Kunstig hoe Jaap Zijlstra de tegenstellingen verwoordt en God recht doet daarin. Gods Almacht is geen absolute, blinde macht. Deze almacht heeft een vaderlijk hart, een oorsprong in de liefde. Anders had God denk ik nooit begonnen aan de schepping…

Troost

Zijlstra vervolgt zijn meditatie. Dan lees je dat hij ook dominee is geweest:

Wat een heerlijke belijdenis! God is bij machte mens en wereld te redden van het verderf. Hij vergeeft onze zonden, Hij overwint de dood, Hij herschept de wereld, Hij schenkt ons eeuwig leven.
Lof zij de Heer die uw bevende vrees zal beschemen. Noem Hem uw Vader, de kroon van zijn heerlijke namen!

Zo biedt Zijlstra krachtige troost op deze 5e september, ooit eens zijn verjaringsdag.
Talrijke pareltjes van bijbels denken, pastorale omarmingen, hemelse lichtpuntjes, zo’n 365 druppels levend water zijn in dit dagboek te vinden.

Ik heb er als mens en dominee erg veel plezier van.
En wat mis ik mijn collega Jaap.

ds Robert-Jan van Amstel, 5 september 2017