Twee Vissers gaan vissen – wie is Jezus?

Twee dominees, Paul Visser en Rob Visser, gaan 1 oktober vissen. Op zoek naar dé Vis van hemel en aarde.  Ofwel: ze gaan in debat over de vraag “Wie is Jezus?” Plaats van de ontmoeting is de karakteristieke Noorderkerk in Amsterdam.

Jezus zonder handen
Op allerlei manieren wordt reclame gemaakt om bij deze avond aanwezig te zijn. Op de foto hiernaast zien we de twee dominees achter een Jezusbeeld staan. Opvallend detail: ze staan op een zanderige vlakte en het Jezusbeeld heeft geen handen (meer).
Ik ben van plan naar het debat te gaan, omdat de vraag “Wie is Jezus?” mij immer boeit. De vraag sijpelt door de wekelijkse preekvoorbereiding en het dagelijkse kerkenwerk heen. De woorden klinken zacht mee bij een pastoraal bezoek. Iedere keer weer ben ik verrast hoe Jezus in de evangeliën reageert, praat, doet en onderneemt. Hij speelt met openbaarheid en privé. Stelt tegenvragen en hult zich in stilzwijgen. Vertelt gelijkenissen en verhalen die na 2000 jaar nog steeds glanzen.

Gezeur
De andere reden om de vissessie mee te maken gaat terug op de uitlatingen van dominee Rob Visser in dagblad Trouw, 4 november 2014.  Daarin blikt hij terug op vier jaar pionieren in IJburg. Eén van de projecten die hij samen met het team van de Binnenwaai heeft opgestart is het zogenoemde Parentshouse. Een gebouw met woningen waar ouders die in scheiding zijn kunnen wonen in de buurt van hun kinderen. Zoiets was er nog niet.
Mijn oog bleef voornamelijk haken bij een aantal opmerkelijke uitspraken, ik citeer een paar zinnen uit het krantenartikel:

Het is niet het hoofddoel voor Visser om mensen bekend te maken met Jezus. Hij schudt zijn hoofd. “Nee, dat wil ik niet. Ik gebruik deze plekken niet om iedereen voor Jezus te winnen.” In het Parentshouse is daarom helemaal geen evangelisatie. “Daar houd ik uit principe aan vast. Met Jezus zou je de mensen alleen maar schuw maken. Dit moet toegankelijk zijn voor iedereen.”

Niet dat hij Jezus afschrijft, haast hij zich er bij te zeggen. “Er zit in al die verhalen over Jezus wel degelijk iets leuks. De manier waarop hij heeft gesproken, de Bergrede bijvoorbeeld, daar kunnen we ons voordeel mee doen. Maar als het gaat over zijn bloed dat ons reinigt, dat gezeur over Jezus als verlosser en verzoener – dat is niet de boodschap van Jezus.”

Op mijn Facebookpagina heb ik toen diezelfde dag een korte reactie geplaatst naar aanleiding van bovenstaande regels:

De woorden “iets leuks” vond ik toen en nu nog steeds te simpel. En het woord “gezeur” uit de mond van een dominee ronduit stuitend. Niet alleen vanwege het weinig herderlijke dat in dit woord besloten zit. Ook omdat hij eigenlijk het debat bij voorbaat smoort. In hoeverre neemt de ene visser de andere visser serieus?

De Protestantse Kerk Amsterdam heeft naar aanleiding van dit artikel in Trouw het idee opgevat om een debat te organiseren. Naast de PR via allerlei kanalen heeft de PKA een interview geplaatst met de beide Vissers in het lijfblad Kerk in Mokum, klik hier om deze uitgave online te lezen. Anders kun je klikken op de afbeelding hiernaast waar ik een foto van de tekst heb gemaakt.

Pittig?
In de inleiding lees ik dat beide collega-predikanten “hopen op een pittig debat, omdat het daar in de kerk vaak aan ontbreekt.” Ik kon bij lezing van deze woorden de gedachte niet onderdrukken dat juist die generatie predikanten waar Paul en Rob in ieder geval wat betreft leeftijd bij horen, het debat heeft doen verbleken. En hoe frappant dat nu juist door hen wordt gepleit op een pittig debat in de kerk. Het debatteren is mij in de kerk nooit echt geleerd. Op de Vrije Universiteit waar ik theologie heb gestudeerd en de predikantsopleiding heb gevolgd, is nooit aandacht geweest aan debatteren in de kerk.
Als predikant heb ik “ja” gezegd op de vraag om op te staan tegen alles wat in strijd is met de bijbel. Echter vanwege de vrijheid van gedachten en geloof, de veelkleurigheid van de nu Protestantse Kerk in Nederland, zijn er weleens stekeligheden en verschillen van meningen geweest, de laatste jaren. Denk bijvoorbeeld aan de discussie rondom de atheïstische dominee Klaas Hendriks. Als gaat om fundamentele punten als godsbeelden, jezusbeelden, mens- en maatschappijbeelden in de PKN – móet daarover gedebatteerd worden of niet?

Met interesse heb ik de de antwoorden van Paul Visser en Rob Visser op de vier vragen zoals “Wie is Jezus?” gelezen. Het woord “gezeur” of het woordpaar “iets leuks” ben ik nu niet tegengekomen in de tekst van Rob Visser. Wel:

Ik vind het een verdrietige ontwikkeling dat er op dat plaatsvervangende lijden van Christus weer zoveel nadruk wordt gelegd. {…}  Jezus verlost ons in die zin van de uitzichtloosheid. In Jezus zien wij hoe God deel wordt van onze aardse werkelijkheid.

En Paul Visser heeft zijn herkenbare geluid:

Ik zie mijzelf als een mens, die met Jezus is gestorven en opgestaan. {…} Ik ben gered nog voordat ik iets gedaan heb. {…} Het kruis is een teken dat God de ongerechtigheid heel serieus neemt. Het is ook een teken van verzoening en vrede.

Na lezing van de input van beide collegae stel ik voorzichtig vast dat er geen pittig debat zal komen. Want het taalspel dat de beide dominees spelen, heeft een grote gemene deler: er is veel overlapping in hun ideeën en geloof. De gebruikte, theologische etikettering is alleen anders.
Ik zou eigenlijk eerst iets anders aan de orde willen willen stellen: op welke vraag geeft het evangelie antwoord?

Robert-Jan van Amstel, 16 september 2015; bewerkt op 29 september 2015

Naschrift: in de week waar het #jezusdebat zal plaatsvinden is er eindelijk een pittig interview geplaatst in dagblad Trouw van di. 29 september 2015. De tekst heb ik via Blendle.nl gelezen (€0,25), klik hier.

Bij dat artikel is een mooie foto van Patrick Post geplaatst, opvallend hier is dat het Jezusbeeld wél handen heeft…