Met twee handen

Onder de indruk zijn van iets moois én vergeten een foto daarvan te maken. Dat was me gebeurd tijdens een vakantie in Oostenrijk in 2002. Het was regenachtig. De auto parkeerde ik op een parkeerterrein nabij een kerk in Salzburg. Met de paraplu boven het hoofd van Mariëtte en mij liepen we het godshuis binnen. Het was wat donker. Weinig kleur. Vooral grijs. We liepen de kerk door. En ergens aan de zijkant van de kerk hing een manshoog crucifix: donker-grijsgeverfd hout, drie hoofden boven elkaar. Eén bovenaan het kruis. Eén waar de balken elkaar kruizen. En één onderaan. Drie blauwgrijze, gelijke, wat groot uitgevallen, neutraal kijkende gezichten. De dwarsbalk van de crucifix werd gedragen door twee grote handen in dezelfde kleur als de gezichten. Ik weet niet wat er toen gebeurde – mijn ogen bleven maar kijken. Ik vond hem zo mooi en bijzonder: die grote dragende handen, die drie gezichten. In alle eenvoud laat de kunstenaar iets heel krachtigs zien.
Een intiem beeld te midden van alle weerzinwekkendheid: Jezus Christus wordt gehangen aan een hout, een kruis geplant in de barre grond van Golgotha. De striemen van de wereld in zijn huid. De bespotting, taal die verwoesting zaait, uitsluiting, vervreemding, eenzaamheid, pijn en duisternis – dit alles plakt Hem op de huid.

Te midden van alles, iedereen en God verlaten zijn, zweeft Hij daar, vastgenageld tussen hemel en aarde.

Op die regenachtige, sombere zomerdag zie ik de crucifix in de Oostenrijkse kerk, vooral de twee grote handen die het kruis dragen. Mijn hart sloeg over door een, voor mij, nieuw geloofspunt: God is er wél bij. Achter het kruis. Hij draagt dit teken dat in de handen van mensen een martelwerktuig is. Een teken van zijn geduld.  Zover laat God het gaan, zoveel ‘speel’ruimte geeft Hij. Tot en met de dood van Jezus toe, laat God het gebeuren, grijpt Hij niet in.
Wel dit: Hij draagt wat Hij ooit begonnen is.
En brengt dat tot voltooiing.
Die ene mens, Jezus, sterft aan een kruis.
Hij wordt begraven in een graf. Jammerlijk mislukt in de ogen van mensen.
Dan neemt God het over.
De dood overwinnen door zijn Zoon wakker te roepen.
Het graf is leeg, zo ontdekken leerlingen van Jezus als ze de plek met Jezus’ geborgen lichaam willen bezoeken.
“Hij is niet hier, Hij is op weg naar Galilea”, zegt een engel.

De handen van God laten niet los…

Enigszins van mijn á propos gebracht, ging ik weer de kerk uit. De regen striemde gewoon verder uit de Oostenrijkse wolken. Ik voelde dat niet, vol van wat ik zag.
En geen foto gemaakt, zo bleek bij thuiskomst in Nederland.

Vorig jaar, 12 jaar later, waren we weer in Oostenrijk, nu met mijn kinderen. Expres een vakantiehuisje geregeld in de buurt van Salzburg. Omdat het toch alweer een tijdje geleden was, wist ik niet meer waar de kerk stond, laat staan wat de naam van de kerk was. Kijkend naar de kerkelijke kaart van Salzburg zakte de moed verder in de onderbenen. Via Google Maps zoek ik naar grote parkeerterreinen en een kerk in de buurt. En degene die ik direct vond was de Andrä Kirche. De foto’s van toeristen op diverse fora zag ik de kerk van buiten: “Ja, dat moet ‘m zijn.”

Die dag was het mooi weer. Aangenaam. Met verwachting en verlangen trad ik de kerk binnen. En wat bleek: de sombere crucifix die mij zo raakte, was vervangen. Door een heel licht exemplaar. Ook hier zien we de handen die het kruis dragen, alleen veel kleiner en fijner. In plaats van de drie gezichten als symboliek voor de Drie-Ene God een dunne gestalte met een gebogen hoofd. De schouders, armen en het gezicht van God is te zien. Onder de voeten van Jezus de duif, symbool van de Heilige Geest. Deze crucifix is mooi. En eerlijk gezegd, hij is voor mij te ‘af’, te clean. Deze laat minder aan mijn verbeelding over dan de vorige.
Geeft niet.
De kijkervaring uit 2002 heeft me nooit meer losgelaten, die twee handen van God zijn er nog steeds.

ds Robert-Jan van Amstel, 31 maart 2015 (Stille Week voorafgaand aan Pasen)

Hieronder zie je een fotogallerij met wat kiekjes gemaakt met mijn iPhone tijdens het bezoek aan de Andrä Kirche in Salzburg, Oostenrijk. Voor meer info over de kerk, klik hier (Duitstalig).