Onsterfelijke boodschap

Gisteravond was ik voorganger tijdens een jeugddienst in de Triomfatorkerk (Barendrecht; daar ben ik van 2008 tot 2012 predikant geweest). De dienst stond in het teken van de vraag hoe je de jongere (en eigenlijk iedere meer of minder kerkbezoeker) kan helpen in beeldvorming en vooral in beleving van een viering/kerkdienst in een kerkgebouw. Ik besef me dat dat geen gemakkelijke vraag en opdracht is. Want de beeldvorming in onze samenleving rond kerk en kerkdiensten is, op zijn zachtst gezegd, niet eenduidig. Vaker hoor ik de woorden ‘saai’, ‘niet relevant’, ‘geen aansluiting op het dagelijks leven’, ‘leuk voor opa’. Veel minder hoor ik: ‘Ik kom graag in de kerk’ of ‘Geen kerkdienst, geen zondag voor mij’ of ‘Opademen na een gevoel van leeglopen door de stress van de week’.

Als dominee had ik, ook voor mezelf, twee gedachten die tijdens de dienst in een nieuw licht kwamen te staan:

1. Ingewikkeld-wijs spreken of allerlei zaken zo genuanceerd en verantwoord mogelijk uit te leggen kunnen sneller dan ik denk het zicht belemmeren op waar het echt om gaat.
Een voorbeeld dat ik gisteren gaf tijdens de dienst kan dit toelichten:

Een stel vrienden lag ’s nachts slapen op een groot grasveld midden in het bos. Midden in de nacht maakte Jan zijn slapende buurman wakker: “Kijk eens naar al die sterren. Weet jij wat dit betekent?”
“Ja, Jan, dan kan ik zeker: het ligt er aan hoe je naar de sterren kijkt. Vanuit theologisch standpunt zie je hoe nietig de mens is in het enorme heelal wat God geschapen heeft met zijn miljarden sterrenstelsels.
Vanuit astronomisch perspectief zie je licht wat miljoenen jaren geleden door sterren uitgestraald is die vandaag misschien geeneens meer bestaan.
Vanuit een eenvoudig natuurkundig perspectief zou je ook kunnen zeggen dat het nu kwart over drie ’s nachts is.”
Waarop Jan antwoordt: “Dacht je nou slim te zijn of zo? Dat jij die sterren ziet, betekent dat onze tent gestolen is.”

Hoe kijk ik als gelovige naar de wereld om mij heen? Hoe kijk ik naar, liever: hoe lees ik de bijbel? Hoe kijk ik naar het christelijk geloof? En hoe kan ik, op een goede, directe, levendige en inspirerende manier, verbinding maken tussen de bijbelse boodschap en het dagelijks leven?

2. Tijdens de preek sprak ik o.a. over Jezus Christus die in de bijbel “redder van de wereld” wordt genoemd. Wat betekent dat nou concreet, hier en nu? Ik heb mezelf gedwongen om tijdens de toespraak stil te staan bij die geloofswoorden “redder van de wereld”. Ik zocht naar concrete verbindingen met ons heden in plaats van het redden door Jezus ergens in de toekomst te leggen. Die neiging bekruipt me als predikant regelmatig om alles bij God te leggen en Hem te vragen om een oplossing te bieden tegen alle stuitende feiten in de wereld, dichtbij en ver weg.
Jezus leert mij in het evangelie o.a. deze twee dingen: dat de mens van waarde is. Dat is onsterfelijke boodschap nr.1: ieder mens heeft waardigheid in de ogen van God. God heeft mij vergeven en vanuit die liefde leef ik. Bewust daarvan zijn, daarop vertrouwen dat ieder mens die waarde herbergt in haar of zijn ziel kan grootse uitwerking hebben: je kunt er een wereld mee redden.
En het andere dat Jezus Christus als redder van de wereld mij leert is dit: waar ik grenzen trek, waar ik iemand uitsluit, waar ik ruzie maakt, waar ik graag een beetje ego doe, leert Jezus mij die grenzen weg te vagen, erover heen te stappen. Hij komt niet de boel aan kant zetten zoals je kunt zien in series als Once Upon A Time of in de Die Hard-films of iets dergelijks. Daar is een bepaalde hoofdpersoon die alle rommel opruimt en klaar is Kees. Jezus laat mij zien dat het mogelijk een wereld te redden door je vijand lief te hebben, de arme te helpen, de gestruikelde te doen opstaan, omdat ieder mens van waarde is. Onsterfelijke boodschap nr.2: waar jij je hart openzet voor je naaste, wie hij of zij ook is, wat hij ook gelooft, wat hij ook zegt en doet, moet je eens kijken hoe aantrekkelijk jij wordt. Want God werkt ook door jou.

Beleving in een kerkdienst is niet alleen afhankelijk van een organist die van wanten weet of een leuk koor, een vlotte band en dito dirigent. Ik denk dat de uitdaging voor voorgangers als ikzelf steeds groter, leuker en meer inspirerend wordt om de ‘grote’ woorden uit Schrift en traditie zodanig tot leven te brengen dat ook de ziel van een mens wat beleeft aan de kerkdienst naast hart en verstand.

ds Robert-Jan van Amstel, 1 september 2014