Aangedaan

Je moet wel heel veel van iemand houden, als je wilt vechten voor hem.
Je moet wel heel veel van iemand houden, als je kunt wachten met hem.
Je wordt begrepen zonder een woord: voor je wat zegt ben je gehoord.
Je wordt bevestigd in wie je bent: je bent in liefde gekend.
Je moet wel heel van iemand houden, als je wilt lijden met hem.
Je moet oneindig van iemand houden, als je wilt sterven voor hem.

Klik hier voor de muziek:

Deze woorden klinken bijna aan het slot van de Passie “Aangedaan”, geschreven en gecomponeerd door musicus en muziektherapeut Marten Kamminga uit Ermelo. Als de woorden “Je moet wel heel van iemand houden” klinken, dan hebben de hoorders een indringend, verstillend, opstand-ig en emotioneel verhaal achter de rug.  “De weg van Jezus in lied en muziek”, zo luidt de ondertitel. In deze boeiende, Nederlandstalige compositie worden we meteen meegenomen in de leefwereld van Jezus Christus de laatste dagen van zijn leven.

Met toestemming van Marten Kamminga mag ik enkele delen laten horen uit de CD-opname uit 2008. Uitvoerenden zijn: het koor Vox Nio, medewerkers, (ex-)patiënten en vrijwilligers van GGz Meerkanten in Ermelo. Marten zelf bespeelt de piano. Een heel bijzonder project van de veelzijdige, bescheiden musicus en componist Marten Kamminga. In 2014 is in de Protestantse Gemeente Zunderdorp deze Passie uitgevoerd. Als hoorder en toeschouwer direct deelnemer en meelevende worden van de weg van Jezus, ik ken niet zoveel muziekstukken die dat voor elkaar krijgen, zelfs niet de Mattäus- of Johannes-Passion van Bach.

Omdat de Stille Week inmiddels is begonnen, leek het me een mooie bijdrage aan bezinning en beleving om wat fragmenten te laten horen uit de passie. Het toegankelijke en verstaanbare Nederlands met prachtige muziek van Kamminga doen de rest, wat mij betreft.

Vanuit een prélude (openingskoor) waar Kamminga de toon zet, worden we meegenomen naar het bovenvertrek in een huis in Jeruzalem waar Jezus met zijn leerlingen het laatste avondmaal vieren.

Luister hier naar het openingskoor “Nu is de tijd het lijden niet de duchten”

Direct na het openingslied klinkt een gezongen gedicht: “Zoveel, Heer, is mij ontnomen”. Kamminga schrijft in het CD-boekje dat dit “eenvoudige maar veelzeggende anonieme gedichtje van één van de betrokkenen … centraal staat” in deze Passie. Graag zou ik dit lied hier laten horen, maar eigenlijk zou ik je willen aanraden om de CD aan te schaffen.

Maria van Magdala brengt een bezoek bij Jezus. Ze zingt een heel intiem, breekbaar lied:
(hieronder te beluisteren)

1. Ik heb mijn haar voor jou ontbonden, je mag me zien zoals ik ben:
Een vrouw door levenslust geschonden – ik heb mijn haar voor jou ontbonden,
Je mag me zien zoals ik ben.

2. Ik laat mijn tranen voor je stromen, voor jou heb ik geen schaamte meer.
Je hebt me in jouw hart genomen – ik laat mijn tranen voor je stromen,
voor jou heb ik geen schaamte meer.

3. Ik wil je goede voeten wijden, zij moeten straks de doodsweg gaan.
O lief, je zult zo gruwelijk lijden – ik zal je goede voeten wijden,
zij moeten straks de doodsweg gaan.

4. Ik zal je lijf tot in het graf verzorgen, jouw liefde heeft voor eeuwig mij geraakt.
Ik zal je lijf tot in het graf verzorgen – al wordt je lichaam in een graf geborgen
– jouw liefde heeft voor eeuwig mij geraakt.

Het moment tijdens de maaltijd van Jezus en zijn discipelen is daar: wie is degene die Jezus zal verraden?
Een fragment uit het lied:

Er is altijd wel één die niet weet wat hij doet.
Er is altijd wel één: aan z’n handen kleeft bloed.
Ze drinken je wijn, ze eten je kip, ze dopen hun chips in dezelfde dip.

Luister maar:

In de tuin van Getsémane en later bij de verhoren voor Pilatus en de tempelelite in Jeruzalem wordt Jezus Christus uiteindelijk in de steek gelaten. Daarover zingen koor en solist: “In de steek gelaten” met een kyrie eleison

Als Jezus is gekruisigd op Golgotha spreekt Hij onder deze kruiswoorden “Zie uw zoon, zie uw moeder”

Tot slot van de Passie Aangedaan zingen koor, solisten en publiek het “Tantum ergo”

Vertaling van de tekst:
Eren wij, dan diep gebogen, dit heilige sacrament.
De oude schaduw is vervlogen voor dit nieuw testament.
Wat de zinnen niet vermogen wordt door het geloof gekend.
Ere zij aan God, de Vader, en dat iedere tong belijd’ dat Zijn zoon de macht aanvaard heeft
en regeert in heerlijkheid;
Lof ook aan de Geest; hun liefde, hun gelijk in majesteit. Amen.

Als eenmaal dit slot heeft geklonken, dan heeft Kamminga ruim een uur de (lijdens)weg van Jezus Christus muzikaal en tekstueel geschilderd. Na de uitvoering in Zunderdorp was ik zelf behoorlijk perplex. Nog meer besef ik hoe groots Jezus is geweest door echt door te gaan, tot de uiterste verlatenheid om de mensheid te redden van bekrompen denken, van de eeuwige dood, van de neerdrukkende schuld en van de duisternis.

ds Robert-Jan van Amstel, 15 april 2014, bewerkt: 2 april 2015 en 1 maart 2018

Voor het gemak heb ik bovenstaande muziekfragmenten op volgorde gezet, zodat je ze ook achter elkaar kunt beluisteren: