Film Noah in premiere

Gisteravond ging in New York de film Noah in première. Noah vertelt het Bijbelverhaal van de ark van Noach. De film kreeg voor de première al veel kritiek en werd vooral door verschillende moslimlanden in de ban gedaan. Russell Crowe die Noach speelt wist dat de film religieuze spanningen met zich mee zou brengen. {Bron: NPO Spirit}

Klik op de link om het reportagefilmpje te bekijken uitgezonden door NPO Spirit, 28 maart j.l.

NPO Spirit 28 maart 2014

Het originele verhaal over Noach en zijn levensschip kun je vinden in het Oude Testament: Genesis 6 t/m 8.

Hollywoodproducties waar Bijbelverhalen een (centrale) rol spelen zijn mij vaak te groots en te veel. Daarbij valt het me iedere keer op welke sausje ‘Hollywood’ over het Bijbelverhaal giet.

Zorg voor onze aarde

Zoals bijvoorbeeld Russell Crowe zegt in deze reportage dat de film moet aanzetten tot gesprek over o.a. rentmeesterschap, zorg voor onze aarde; dat gaat toch meer over Genesis 1, lijkt mij. Terwijl het verhaal uit Genesis 6 t/m 8 mij indringend vertelt wat er gebeurt als mensen zichzelf vergoddelijken waarbij ‘ontschepping’ van de goede aarde plaatsvindt, een terugdraaien wat God goed heeft gemaakt. En God maakt schoon schip.
Omdat ik de film nog niet gezien heb, hoop ik dat ook iets van deze thematiek in deze film terug zal komen. Hoe het ook zij, één ding is zeker: de bijbelse geschiedenis, het verhaal van God en mens, is nog steeds levend en actueel.

Mijn kijkervaringen – pluspunten

UPDATE: maandagavond 12 mei j.l. heb ik de film gezien in Pathé “De Munt” samen met een groep jongeren van Stichting Diensten met Belangstellenden (DmB Amsterdam) en LUX Zunderdorp. Om een lang verhaal kort te houden: wat een snert rolprent. Want de minpunten zijn overtreffen de pluspunten.

Eén van de pluspunten is het visuele aspect van de film: kleurgebruik (regenboog, de schone natuur uit de Hand van de Schepper (God) en de scorched earth door de mens veroorzaakt. Er zijn weidse scènes te vinden met mooie camerahoeken en goede special effects. Van dat laatste bleef mij vooral bij, hoe de eerste zes scheppingsdagen, beschreven in Genesis 1 van de bijbel, in beeld werden gebracht. Niet alleen het scheppingsverhaal maar creationisme, Intelligent Design en evolutietheorie werden magistraal in één gevlochten. Ik dacht zelfs even: deze scene heeft educatieve waarde.

Verder is de boodschap helder zoals ik die opgepikt: enerzijds, de roep om goed om te gaan met de schepping, de natuur, de dieren. Anderzijds laat Aronofsky zien (zonder dat hij het gelooft, denk ik) dat God ook na de zondvloed de mens laat zoals de mens is. Je kunt mens blijven in Gods ogen.

Minpunten

Contra’s in deze film zijn er des te meer:

1. een hoop lawaai vooral door de luidruchtige en voor mij eentonige filmmuziek van Clint Mansell. Wat een saaie muziek, erg veel hetzelfde motiefje van twee dalende noten.
2. Het spel van de acteurs is ook niet bijzonder: regelmatig moest ik aan Maximus uit Gladiator denken als ik Russell Crowe in de rol van Noach zijn soms obligate bespiegelingen hoorde rondstrooien vanaf het witte doek. Emma Watson die de rol van (on)vruchtbare Ila vervulde, deed haar best om na te spelen hoe  een vrouw een tweeling baart, maar het was vooral gegil en totaal niet geloofwaardig.

Lachspieren

3. Regisseur Aronofsky kneedt en fileert het Bijbelverhaal helemaal naar eigen smaak. A. Een voorbeeld is de rol van de Watchers (de Wakers). Deze engelen wilden de mens helpen voordat God het plan opvat de aarde radicaal te reinigen van alle zonde. De engelen
gaan, zonder toestemming van God, de hemel uit. Voor ze echter een hand uit kunnen steken worden ze door God gestraft. Ze worden omkleed door steen en rots, zodra ze grond van de aarde raken. Hun vleugels zijn ze kwijt; alles is een zware last.
Toen deze Watchers voor het eerst in beeld kwamen, schoot ik in de lach én haakte ik af. De special effects en de manier waarop deze gevallen engelen zijn weergegeven was voor mij, als kijker van Lord of the Rings en The Hobbit van Peter Jackson, een afknapper.

Steeds als ze in beeld kwamen, moest ik denken aan het aardige, stenen-etende monster uit de verfilming van The Neverending Story. Op de website IMDB.org (waar alle films van de wereld te vinden zijn) is er veel discussie gaande over deze film. Iemand merkt op dat de regisseur zich hier bedient van een vreemd soort humor: “eigenlijk heb je de hele film te zien als een bron van humor.” Ik heb inderdaad wel gelachen maar niet omdat het humor was…

Noach wordt opa

B. Een ander voorbeeld hoe Aronofsky met het bijbelse verhaal omgaat zie ik terug bij zijn keuze om enige dramatiek te geven aan een, waarschijnlijk in Aronofskys ogen saaie, boottocht. Hij brengt de onvruchtbare Ila in stelling. Ze is het liefje van Sem. Verliefd als wat op elkaar, maar geen nageslacht. Voor Noach uitstekend, want dan kan zijn eigen jongste zoon als laatste mens op aarde sterven. Echter, opa Metusalem van Noach zorgt er, op voorspraak van de vrouw van Noach, alsnog voor dat Ila zwanger kan raken. Wat dus ook gebeurt. Die zwangerschap is een bron voor een groot en koel-intens conflict.
Het moge helder zijn: Aronofsky heeft veel gezien in de witregels van de Bijbeltekst. Voor mij weer bevestiging hoeveel ruimte zo’n oud verhaal laat om zin te geven aan het eigen leven.

Aanfluiting

Noah vind ik een langdradige aanfluiting eerste klas. Al dat water van verdriet uit mensenogen, uit de diepten der aarde en uit de hemel maakte mij dorstig en verlangend naar de frisse buitenlucht. Een visueel veelbelovende maar uiteindelijk verregende rolprent zonder bezieling.

Robert-Jan van Amstel, 29 maart 2014, update: 13 mei 2014 en 15 februari 2020

Op o.a. Spotify is de bombastische, geluidsrijke en erg eentonige filmmuziek te beluisteren: