Of ik heb het gemist of het is echt stil gebleven in domineesland. Na ruim 65 jaar trouwe dienst wordt de preekhulpserie “Postille” definitief stopgezet, klik hier voor het desbetreffende bericht. Ik vind het erg jammer dat dit zomaar gebeurt. Met veel plezier kon en kan ik erin grasduinen voor de preekvoorbereiding. De toefjes op de Postilletaart zijn voor mij de inleidende artikelen. En vooral het homiletisch overzicht dat de laatste jaren door dr Ciska Stark is verzorgd, bekeek en las ik regelmatig. Vanuit haar kijk op bepaalde boeken heb ik zelf diverse titels gekocht en met plezier gelezen.
Ik zal de Postille-serie zeer gaan missen. Het argument dat wordt gegeven om tot stopzettting over te gaan, namelijk dat predikanten/voorgangers het materiaal via internet en nieuwsgroepen zoeken, vind ik zeer mager. Goed studiemateriaal is meestal een kwestie goed zoeken op het internet. Dat kost veel tijd, omdat het aangeboden materiaal karig aanwezig is; dan heb ik het vooral over het gratis toegankelijke materiaal
Verder wordt gesuggereerd dat de Postilles stuk-voor-stuk een rijke schat aan exegese herbergen. Zeker, alleen als ik blader in de Postilles uit de jaren 60 van de vorige eeuw en die vergelijk met de Postilles van het laatste decennium dan is er toch een groot verschil: niet alleen in taalgebruik, ook in inzichten en de toon van cultuur en samenleving is duidelijk veranderd. De lol van de voortgaande Postille-serie is dat de tijdgeest steeds op een bepaalde manier wordt verwoord, al dan niet hardop. Een dergelijke haast monumentale reeks wordt nu vooral een schatkamer aan gedateerde exegese…
Ik heb eerder het vermoeden dat de stopzetting van de Postille-reeks een geldkwestie is. Er worden namelijk geen getallen genoemd in de eerder genoemde berichtgeving wie vooral de papieren editie gebruikt en wie via internet zijn preekvoorbereiding uitvoert. Daarbij: is onderzocht in hoeverre predikanten liever via internet zouden werken dan via een gedrukt medium als Postille? Ik heb in ieder geval nooit bericht gehad in de trant van bijvoorbeeld een tevredenheidsonderzoek.
De manier waarop de bijdragen in Postille geschreven en ingedeeld zijn, met exegese, preektips en liederen/literatuursuggesties, daar kan geen internetpagina tegenop. Of laat ik het anders zeggen: als iemand mij een internetpagina kan tonen waarop de informatie is te vinden zoals deze in Postille is opgenomen, heel graag. Reacties kunnen hieronder geplaatst worden. Misschien kan de redactie van Postille een voorbeeld geven van zo’n internetpagina?
Persoonlijk blader ik liever in een boek dan dat ik uren zit te turen naar een computerscherm. Daarbij: in de laatste uitgaven van Postille zijn redactionele veranderingen en ideeën door- en ingevoerd. Mensen werden zelfs verzocht om specifiek materiaal te e-mailen. De redactionele Woord-vooraf-teksten gaven mij een toekomstbeeld dat Postille nog wel even zou kunnen doorgaan.
In de laatste Postille-uitgave, nr. 65 (hoe toepasselijk), is er ruimte gemaakt voor het specifieke materiaal. Dat is dus uiteindelijk maar voor één keer.
Het bericht dat de papieren Postille-reeks wordt stopgezet, kwam dus rauw binnen bij mij. Als ik de tekst van collega dr. Wassenaar goed begrepen heb, is het besluit definitief. Er komt in de loop van 2014 een PreekWijzer-platform. Tsja, gaat dat werken? Bij de online Yahoogroep-Leesrooster waar enkele honderden leden zijn te vinden (waaronder vele theologen/predikanten/voorgangers etc), is het toch vaak dezelfde kleine club predikanten en geestelijk verzorgers die reageert. En zeker in de vakantietijd is het zeer dun gezaaid wat betreft substantiële bijdragen voor goede preekvoorbereiding. Ik vraag me werkelijk af of en in hoeverre dit Preekwijzer-platform gaat werken. Waar in de Postille-reeks een veelkleurig gezelschap de breedte van de kerk liet zien, hoe wordt dat zichtbaar op Preekwijzer? En wie gaat dat platform uiteindelijk bekostigen?
Ik heb de Postille-serie helemaal compleet in de boekenkast staan. Ik blijf ze gebruiken, vooral de laatste pak-m-beet 30 Postilles. Zou het een idee zijn wanneer alle Postilles integraal op de Preekwijzer worden geplaatst? Ik zou ervoor willen pleiten dat de mogelijkheid wordt geboden om in de Postille-database aanvullingen te maken door gebruikers als predikanten/voorgangers. Zodat ook de homiletische vondsten uit pakweg de jaren 70 en 80 naar anno nu vertaald kunnen worden.
Met enige weemoed heb ik de laatste, 65e Postille, aangeschaft. Niet alleen om de serie compleet te hebben, ook omdat ik de gedrukte uitgave met plezier in de kast heb staan en er zelfs graag in lees.
ds Robert-Jan van Amstel, 4 oktober 2013
Het PreekWijzer-platform heeft inmiddels een website als work-in-progress, klik hier.
Dit delen:
Ontdek meer van [ iBelieve ]
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
Ik ken Postille niet (ik hoef ook geen preken te maken ;-)) maar het lijkt mij inderdaad een gemis.
Ik moest wel even lachen om de zin: ‘Persoonlijk blader ik liever in een boek dan dat ik uren zit te turen naar een computerscherm’. Dat had ik niet verwacht van een mister Ipad 😉
Dank je, Willem, voor je reactie. Inkoppertje 😉
Ik schrik van deze beslissing! De afgelopen week de 65e postille ontvangen! Ik ben van 1949 en heb de complete serie! Met enige weemoed in de 65e uitgave gebladerd omdat ik deze maand mijn 65e levensjaar inga en dus mijn retraite tegemoet ga! Ik was zeker niet van plan mijn abonnement op te zeggen! Altijd veel en dankbaar gebruik gemaakt van deze rijke uitgaven! Het verdwijnen van de postille in een enorme verarming ! Zeker een verarming voor het die staan in het ambt van de predica verbum!
Beste collega, dank je wel voor je reactie. In de Facebookgroep “Predikanten en Pastores” hebben ook verschillende collegae met verbazing gereageerd. Helaas heeft de redactie van Postille nog nergens wat laten horen. Ik vind het zuur hoe Postille zomaar wordt beëindigd.
Beste dominee Van Amstel (en andere meelezers van deze blog,
Op uw verzoek wil ik de stopzetting van de papieren Postille graag wat nader toelichten. De alinea waarin wij dit besluit toelichten is wellicht wat kort. Het doel van dit bericht was ook niet zozeer om het besluit toe te lichten alswel om het einde van het instituut Postille (want dat is het) te markeren.
Er valt veel te zeggen over de beëindiging van de Postille, maar kort samengevat komt het erop neer dat deze uitgave niet meer rendabel was uit te geven. De hoeveelheid werk stond niet meer in verhouding met de afname van de laatste jaren. Tot 2009 werd de uitgave ondersteund door de Protestantse Kerk in Nederland. Dit betekende onder andere dat de zogenaamde supervisor altijd in dienst was van de Protestantse Kerk en zijn werd deed in ‘diensttijd’. In 2009 trok de kerk zich terug uit dit project. Argumentatie was o.a. dat de Postille als instrument voor preekvoorbereiding niet meer bij deze tijd paste. Ik kon ze daarin niet tegenspreken, gezien de dalende verkoopcijfers. Vertegenwoordigers van de Protestantse Kerk duidden er toen al op dat de preekvoorbereiding steeds meer naar internet verschoof. Die indruk kregen ook wij uit reacties uit het werkveld.
Als uitgeverij hebben we toen toch besloten de Postille voor eigen rekening en risico uit te geven, ons ervan bewust zijnde dat er nog altijd een groep predikanten was die aan deze uitgave veel waarde hechtte. We konden dit echter alleen doen, dank zij de enthousiast en haast pro deo inzet van de redactie, met name de supervisor.
De verkoopcijfers bleven echter dalen. Enkele redactionele ingrepen brachten wel wat kostenreductie, maar niet voldoende. In ons hoofd rijpte daarom steeds meer het idee om deze uitgeeffunctie te verplaatsen naar internet. Hoge investeringskosten hielden ons echter steeds tegen.
Toen dit jaar zowel de supervisor als de redactiesecretaris aangaven hun taak te willen neerleggen, kwam deze ontwikkeling in een stroomversnelling. Opnieuw zoeken naar mensen die zich pro deo hiervoor willen inzetten leek ons niet haalbaar. Daarom is in goed overleg besloten de Postille op zijn 65e met pensioen te sturen. Tegelijk hebben we definitief besloten deze uitgeeffunctie niet te beëindigen, maar digitaal te gaan voortzetten.
Ik kan mij goed voorstellen dat preekvoorbereiding vanaf beeldscherm niet aantrekkelijk is, wanneer u dit altijd vanaf papier deed. (Overigens zal de overdenking en meditatie, de kern van de preekvoorbereiding, altijd in het hart blijven plaatsvinden.) Maar ik ben ervan overtuigd dat de digitale techniek veel voordelen biedt voor het proces van preekvoorbereiding. Denk alleen al aan de mogelijkheden actueel te zijn, snel te kunnen inspelen op thema’s die spelen; de mogelijkheden verschillende informatiebronnen aan elkaar te koppelen; de mogelijkheden van communicatie met collega’s; de mogelijkheden om gemakkelijk te zoeken in een grote database met oude preekschetsen, enz. enz.
Overigens zal er nog wat water door de Rijn moeten stromen eer de PreekWijzer er staat. De investering is hoog en de arbeid veel.
Ik hoop dat deze inkijk in onze afweging meer begrip geeft voor ons besluit.
Arjen van Trigt
adjunct-directeur Boekencentrum Uitgevers
Beste heer Van Trigt,
Hartelijk dank voor uw reactie op mijn blog. Met interesse en begrip heb ik kennisgenomen van de overwegingen om Postille-serie te beëindigen. Het vermoeden dat deze beslissing voor een belangrijk deel is genomen vanuit financiële overwegingen heeft u voor mij bevestigd.
Helaas heb ik op mijn andere vraag nog geen antwoord gekregen, namelijk: of u (of de redactie van Postille) voorbeelden van websites kan geven waar predikanten, volgens de eerdere argumentie door ds Wassenaar, momentaan gebruik van maken. Dat ik voornamelijk werk met gedrukte media als Postille en andere hulpmiddelen heeft vooral te maken met een zeer beperkt aanbod op het internet. Tuurlijk google ik weleens, maar meestal kom ik uitgeschreven preken tegen of beland ik via Google Science in te specifieke, theologische wetenschappelijkheden. Juist door het gebrek aan goede bronnen op internet, gebruik ik o.a. de Postille.
Trouwens, u spreekt over actualiteit. Bij de voorbereiding van de preek pas ik op dat ik niet te veel de waan van de dag volg. Inspelen op de actualiteit doe ik trouwens ook liever via papier, via de gedrukte krant. Maar dat terzijde.
Verder vind ik het jammer dat vanuit de redactie van Postille (of vanuit Boekencentrum als uitgever) geen rondgang is gemaakt bij al dan niet fervente gebruikers van Postille om te peilen hoe Postille wordt gebruikt. Of dat is gevraagd of er belangstelling is vanuit het werkveld voor redactionele supervisie. Die supervisie had ook gedaan kunnen worden door een pool van predikanten. Of heb ik dat mis?
Als laatste: eerlijkheidshalve verwacht ik niet dat PreekWijzer zal gaan werken zoals u dat voorstelt in de slotregels van uw reactie. Een te mooie droom?
Zo wordt bijvoorbeeld via de besloten Yahoogroep “Leesrooster” gecommuniceerd door een klein aantal predikanten, terwijl er wel veel leden zijn. Zelf ben ik meelezer en draag niets bij. Daarbij merk ik dat ik steeds minder gebruik van deze internetdiscussiegroep maak.
Dat brengt mij bij de vraag: hoe zit het op peil houden van voldoende input voor de website PreekWijzer? En de bewaking van de kwaliteit, zeker als er, zo vermoed ik, kosten worden verbonden aan het gebruik van PreekWijzer? Juist de hoge kwaliteit van de Postille-reeks laat mij hierin lezen en nodigde uit tot kopen.
Daarbij: de (theologische) diversiteit zoals die in de Postille-reeks is aan te treffen, hoe wordt deze gehandhaafd op PreekWijzer?
Ik hoop van harte dat PreekWijzer net zo makkelijk in gebruik zal zijn als de gedrukte versie van Postille.
Hartelijke groet,
Robert-Jan van Amstel
Er is een hele mooie website. http://www.reliwerk.nl hier kan je vrijwilligers zoeken.
Kan me niet voorstellen dat de pkn, niet nog ergens een potje heeft voor het behoud want, de kerken lopen leeg, de preek is het belangrijkste van de week.
In het bedrijfsleven komt het wel vaker voor, het zit even tegen en dan krijg je nieuwe ideeën en dan maak je een doorstart. 😉
Nieuwe ideeën kunnen leiden tot doorstart inderdaad. Of PKN nog ergens een potje heeft voor de financiering van Postille, geen idee.
Wel, dominee van Amstel: ligt hierin geen schone taak voor u? ;o)
De wil is er en de Geest ook 😉 Alleen de gelegenheid is wat karig.
Des Pudels kern lijkt mij de volgende vraag te zijn: hoe bereidt de gemiddelde predikant nu eigenlijk zijn preek voor? Ik denk namelijk dat het verstandig is om eerst te kijken of een “PreekWijzer” ueberhaupt in een behoefte voorziet. Of is dat al achterhaald nog voor het gemaakt wordt? Ik zou eerst de uitkomst van een stukje field research willen zien met relevante vragen en statistisch goed onderbouwd cijfermateriaal. Want ook die “PreekWijzer” ziet eruit als een nogal riskant project. Ik heb de Postille al nooit gebruikt, maar het ziet ernaar uit dat ook de PreekWijzer niet iets is waar ik veel gebruik van zou willen maken.
Of de PreekWijzer überhaupt in een behoefte voorziet, is een goede vraag. Die zit besloten in mijn eigen vraag waarom geen enquête is gehouden onder de huidige gebruikers. Ik vind het een gemiste kans. Om je klandizie betrokken te houden bij hetgeen de uitgeverij het licht doet zien zoals de Postille, had een peiling een goed idee geweest.
Ook van mijn kant een “Jammer”. Vanaf nr. 26 staan de delen in de kast en ik gebruik het als een Fundgrube bij de voorbereiding van de diensten. Eigenlijk nooit voor de lopende jaargang, maar eigenlijk als naslagwerk bij heel veel Bijbelgedeelten. Jammer dat dit gaat stoppen. Hoe ik dezelfde info via internet zou kunnen vinden, is mij niet duidelijk. Een kwestie van zoeken dus.
Wellicht dat dhr Van Trigt of iemand vanuit de Postille-redactie één of meerdere voorbeelden kan geven van Nederlandstalige, kwalitatief goede websites waar predikanten graag gebruik van maken tijdens de preekvoorbereiding. Heb je inmiddels een resultaat nav. je zoektocht?
Ben benieuwd!
“Argumentatie was o.a. dat de Postille als instrument voor preekvoorbereiding niet meer bij deze tijd paste.”
Ik preek vanaf een tablet, twitter en kan naast Hebreeuws ook PHP. En toch gebruik ik nog steeds Postille. Dat een collega (met meer grammaticale kennis dan ik!) door de stof heen is gekropen, homiletische aanwijzingen geeft en alvast een liturgische voorzet, vind ik heel waardevol.
Jammer dat de PKN zijn handen terugtrekt. Het heeft veel collega’s tijd (en dus geld) bespaart.
Jammer dat Postille stopt. En ik zou als diginative ook geen actuele, goede theologische sites weten. Waar goede discussies worden gevoerd (Staatgeschreven bv) zijn meestal sites die ingaan op actuele zaken, niet de Schrift.
… ik vind het haast apocalyptisch en moest denken aan Opb 5:3. “Maar er was niemand in de hemel of op aarde of onder de aarde die de boekrol kon openen en inzien. ”
Ja, zo zonder Postille sla ik de plank exegetisch mis.
Dat er collega’s zijn die de Postille zullen missen kan ik mij goed voorstellen. Ikzelf heb in mijn 14 jaren predikantschap nog nooit de behoefte gevoeld deze serie te gebruiken… Ik doe het ouderwets met homiletische meditatie, het lezen van maximaal twee goede commentaren, en het enkele dagen laten broeden (krant!). En ook, ik geef het toe, het soms lezen van de Yahoo-leesroostergroep. Maar die bijdragen zijn lang niet altijd bruikbaar of inspirerend. Soms wel, en dan gebruik ik ze graag!
Ik ben erg benieuwd naar de digitale doorstart van de Postille, zoals boven beschreven.