Be the One – Moby, een sonotheologicum

Sinds het muziek-streaming-programma Spotify op mijn computer staat, gaan er vele deuren open naar allerlei muziekstijlen, -stromingen, -soorten en -categorieën. Of het nu een uithoek is in het Verre Oosten of midden in de jazz van New Orleans, vergeten opera’s en André Rieu, Top 40 en Moby tot death metallic-electro-grunge en geestelijke liederkens: dit alles is te vinden in een catalogus dat op dit moment een mindboggling 30 miljoen tracks kent.  Wanneer ik voor het laatst een CD heb gepakt en in de speler heb gestopt, dat is al weken geleden. Dat zegt iets over het medium Spotify. Ik ben om wat dat betreft.

Sonotheologie

Spotify is een onuitputtelijke bron om coperniciaanse nieuwsgierigheid en columbusiaanse ontdekkingsdrift te voeden. Soms is de resultatenlijst klein en soms pagina’s lang. Vooral die uitgebreide lijsten zijn een Fundgrube voor toevallige én intense ontmoetingen met (voor mij) nieuwe muziek.
Spotify is een geweldige manier sonotheologie te ontdekken. In geluid, in muziek is God vormgever en wordt Hij vorm gegeven. Het samenspel tussen God en de mens is voor mij vooral in muziek te ervaren. Het zoeken in die immense muziekzee levert bijzondere muzikale ontmoetingen. Waar ik God hoor.
Niet zolang geleden kwam ik terecht bij muziek van Moby (New York, 1965; hier meer biografische gegevens in het Nederlands). Hij is een bekende artiest (techno-musicus), vooral in de jaren 90 van de vorige eeuw zijn diverse liedjes van hem in de Top 40 geweest. Een mooi voorbeeld: Natural Blues uit 1999.

De clip op YouTube:
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=z3YMxM1_S48]

Moby – Be the One

De laatste jaren heb ik niet zoveel van Moby gehoord of eigenlijk heb ik me er niet zo mee beziggehouden. Niet zolang geleden stuitte ik in een resultatenlijst van Spotify tijdens een zoektocht naar iets anders, op het nummer Be the One (“Wees de Ene”). Ik klikte erop. Muziek klonk. Aanzwellend gitaar-achtig, gesampled geluid en ineens die robot-achtige stem met die intrigerende tejst. En voor ik het wist, was ik gelijk omringd door de wat onbestemde sfeer. De songtekst blijkt uit slechts vier regels te bestaan. En hoor ik het nou goed? “I was the hell that you needed .. oh” (“Ik was hel die je nodig had…Oh”).

Tremendum et fascinans

Om het rudolph-ottoiaans te zeggen: Tremendum fascinosum: afschrikwekkend en tegelijk aantrekkend. Het lied heb ik beluisterd en ik werd meegezogen in de geweldige, wat melancholieke en soms dissonante akkoorden met die wave-achtige melodie die steeds van een lagere trede  naar een hogere gaat gaat. In muziekjargin: een arpeggio-secundus van G naar A naar B. Naast de donkere bas, de versnelde hartslag van het ritme, het ijle gescheur van een computer-gitaar, de melodie met een voorzichtige ‘knik’ naar boven.  Nog een keer geluisterd, nog een keer, nou ja, sindsdien heeft het lied mij niet meer losgelaten.

De clip op YouTube (kies 720p/HD voor het beste resultaat):
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=gFAeIizViJo&hd=1]

En hier de songtekst (de zogenoemde lyrics) met daaronder een werkvertaling van mij:

I’ll never see what you wanted… love
I was the hell that you needed… oh
I was the one when you needed love
I was the one when you needed love

Ik zal nooit zien wat jij wilde … liefde
Ik was de hel die jij nodig had … oh
Ik was de ene toen je liefde nodig had
Ik was de ene toen je liefde nodig had

Liefde – hemel en hel

Na wat Google-n ontdek ik het lied is gebruikt in de film “Next Three Days“, een spannende rolprent waar dit lied wonderwel goed bij past. Na verder zoeken kom ik er achter, dat Moby op het eerste gezicht niet zoveel met dit liedje bedoeld heeft. In een neerslachtige bui heeft hij het lied geschreven: nadenkend over de liefde tussen mensen, over de liefde tussen mens en God. Als ik de songtekst goed in me opneem dan kan in zulke liefde het bij mensen onderling en tussen God en mens soms vreemd toegaan. De liefde tussen mensen kan doen op-leven; de liefde kan teleurstellen; de liefde kan hemels zijn en een hel tegelijk. Liefde kan toedekken en ontdekken. Liefde verbindt en laat los. Liefde bestaat niet zonder de ander.

Gebed

Hoe is de liefde te zien tussen God en mens? De songtekst nodigt uit tot perspectief-wisseling: de “ik” kan slaan op een mens, de “ik” kan hier doelen op God. De bijbel getuigt van een dynamische, levendige relatie tussen God en de mens(en). De ene keer is er zulke intimiteit als Mozes op de berg in gesprek is met God (Exodus 32; het moment dat Mozes probeert God milder te stemmen; in het Hebreeuws lezen we dat Mozes het gelaat van God zacht aanraakt…). Tegelijk wordt in de bijbel over de bewust gecreëerde afstand tussen God en mens gesproken (eerder: verteld), om het volk Israël, om de mens bewust te maken waar en Wie de Bron van alle leven is.

“Be the One” – “Wees de ene”, zo luidt de titelsong. Klinkt als een opdracht van God en als een gebed tot God.

Robert-Jan van Amstel, 20 oktober 2011. Update: 22 oktober 2011, 20 april 2012 en 8 september 2017

P.s. de geluidskwaliteit van het Youtube-filmpje met het lied “Be the One” is niet denderend.
Beluister hier via Spotify:

 

Er is nog een andere videoclip gemaakt op grond van het lied “Be the One”

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=OHetWA5iFA0&hd=1]

Bron van de foto met de artiest Moby: https://www.flickr.com/photos/33047461@N05/3631143029